ADL (Özel)
Yakın Doğu Üniversitesi, (YDÜ) hayvanları deney yapmak için kullanacak! Geçtiğimiz günlerde YDÜ’den yapılan yazılı açıklamada, Yakın Doğu Üniversitesi Deney Hayvanları Uygulama ve Araştırma Laboratuvarının kurulduğu açıklanırken, “YDÜ deney hayvanları laboratuvarı, yaşamın şifrelerini farelerde araştırıp deneyleyecek” dendi. Hayvanların refahını engelleyen ve acı çekmelerine yol açan bu deneyler, tüm bunların yanında denetimsiz yapılması durumunda da sağlık açısından tehdit oluşturabiliyor.
İzinler ne zaman ve kimler tarafından verildi?
Öte yandan 2013 yılında meclisten geçen Hayvan Refahı Yasası madde iki’de deney; “Herhangi bir hayvanın, kendisine acı, eziyet, üzüntü veya uzun süreli hasara neden olacak şekilde deneysel veya diğer bilimsel amaçlarla kullanılmasıdır. Acı, eziyet, üzüntü veya uzun süreli hasarın anestezi, aneljezi veya diğer metotlarla engellenmesi durumunda da bu tanım geçerlidir” şeklinde tanımlanıyor. Yasanın deneylerle ilgili altıncı kısmında, bakanlık tarafından ruhsatlandırılmış kişiler dışında hiç kimsenin hayvanlarla deney yapamayacağı açıkça belirtilirken, deneylerin Hayan Refahı Danışma Komitesi’nin olumlu görüşü üzerine, Bakanlığın vereceği izne tabi olduğu da vurgulanıyor. Hayvan Refahı Danışma Komitesi ise Veteriner Dairesi, ilgili bakanlık, Tabipler Birliği, Hayvancılık Dairesi, Veteriner Hekimler Birliği, Ziraat Mühendisleri Odası ve hayvanları koruma örgütleri temsilcilerinden oluşuyor. Hal böyleyken YDÜ’nün hayvanlar üzerinde deney yapabileceği bir hastane için bakanlık gerekli ruhsat ve izinleri verdi mi? Bu deneylerin yapılabilmesi için olumlu görüşüne ihtiyaç duyulan, Hayvan Refahı Danışma Komitesi oluşturuldu mu? Oluşturuldu ise olumlu görüş verdi mi? Bütün bunlar akıllarda soru işaretiyken, YDÜ’nün böyle bir girişim yapmasının ardından gözler ilgili bakanlık ve dairelere çevrildi. Deney hayvanlarının yurt dışından getirileceğinin de açıkça ifade edildiği açıklama sonrası, tüm bu izinlerin ne zaman ve kimler tarafından verildiği ve “gerçekten buna ihtiyaç var mı?” sorularının bir an önce yetkililer tarafından cevaplanması bekleniyor.
Yasanın deneylerle ilgili kısımı ise şöyle;
| ALTINCI KISIM
Hayvanlarla Yapılan Deneyler ve Yasaklamalara İlişkin Kurallar |
| 21. | (1) | Bakanlık tarafından ruhsatlandırılmış kişiler dışında hiç kimse, hayvanlarla deney yapamaz. | |
| (2) | Deneyler, Komitenin olumlu görüşü üzerine, Bakanlığın vereceği izne tabidir. Verilen izinde yapılacak deneyin amacı, süresi ve yeri belirtilir. Bakanlık deneylere, bu Yasada saptanan koşullara ek olarak uygun göreceği koşullar koyabilir. | ||
| (3) | Deneylerin, yukarıdaki (2)’nci fıkra uyarınca verilen izinde belirtilen yerde yapılması koşuldur. | ||
| (4) | Hiç kimse, izin koşullarına uymayan biçimde, bu Yasanın öngördüğü kısıtlamalara bağlı olmadan ve insan sağlığına veya çevreye zarar verecek herhangi bir deney yapamaz. | ||
| (5) | Hiç bir ruhsat sahibi el ustalığı kazanmak için herhangi bir deney yapamaz. | ||
| (6) | Omurgalı hayvanlar ve kafadan bacaklılar üzerinde yalnızca aşağıdaki durumlarda deneyler yürütülebilir: | ||
| (A) | Elde edilmesi beklenen sonuca kıyasla hayvanların ızdırabının etik olarak kabul edilebilir olması halinde, | ||
| (B) | Sonuçların insanlar, hayvanlar veya bitkilerin sağlığı ve besin maddeleri veya bilimsel sorunları çözmek için hayati öneme sahip olması halinde, | ||
| (C) | Yukarıdaki (B) bendinde belirtilen deneylerin sonuçlarının denetlenmesi amacıyla, | ||
| (Ç) | Mahkemenin böyle bir deney yapılmasının adalet amaçları için gerekli olacağını kararlaştırarak yazılı bir emir vermesiyle. | ||
| (7) | Deney hayvanlarını üretecek, tedarik edecek ve bu hayvanları kullanacak olan işletmeler, Veteriner Dairesine kayıt olmak ve işletmelerini onaylatmakla yükümlüdürler. | ||
| (8) | Deney hayvanları üreten, tedarik eden ve kullanan kuruluşlardaki hayvanların kayıtlarının tutulması ve tanımlanması ile tescili zorunludur. | ||
| (9) | Bu madde amaçları bakımından aşağıda belirtilen hususlar, Bakanlıkça hazırlanıp Bakanlar Kurulunca onaylanacak ve Resmi Gazete’de yayımlanacak bir tüzükle düzenlenir. | ||
| (A) | Yukarıdaki (1)’inci fıkra uyarınca kişilerin ruhsatlandırılmasına ilişkin usul ve esaslar, | ||
| (B) | Deneylerde kullanılmasına izin verilen hayvan türleri ve kategorileri, | ||
| (C) | Deney hayvanlarının genel bakımı, barındırılması ve üretilmesi ile bu konuların denetimi, | ||
| (Ç) | Yukarıdaki (7)’nci fıkrada belirtilen ve Veteriner Dairesi tarafından yapılacak kayıt ve onayla ilgili kurallar, | ||
| (D) | Deneyleri gerçekleştirmesine izin verilen kişiler ile ilgili kurallar, | ||
| (E) | Deneylerde görev alan ve deneylerde kullanılan hayvanlara bakan kişilerin eğitimi ve öğretimi ile ilgili kurallar, | ||
| (F) | Deney hayvanlarını üreten, tedarik eden ve kullanan kuruluşlardaki hayvanların kayıtlarının tutulması, tanımlanması ve tescili ile ilgili kurallar. | ||
| (10) | Aşağıdaki hallerde, Komitenin de olumlu görüşünü almak kaydıyla Bakanlık tarafından deney yapma izni verilir: | ||
| (A) | Deney, eğitim veya genel bilimsel araştırma amaçları bakımından gerekliyse ve sonuçlarının önemli yeni anlayışlar getirmesi bekleniyorsa; | ||
| (B) | Deney, temel araştırma ise, | ||
| (C) | Deney hedefleri, başka yöntemler ve prosedürlerle gerçekleştirilemiyorsa, | ||
| (Ç) | Deney, asgari sayıda hayvanla ve en az ızdıraba, acıya veya kalıcı yaralanmalara yol açacak yöntemlerle yürütülürse, | ||
| (D) | Deneyin vereceği acı anestezinin vereceği acıdan daha çok olduğu durumlarda deneyi olumsuz etkilemeyecek şekilde deneyin başlamasından önce hayvanın genel veya lokal anestezi altına alındığı durumlarda, | ||
| (E) | Deneyden sonra hayvanın ızdırabının önlenememesi halinde hayvan insani bir yöntemle öldürülecekse, | ||
| (F) | Deneylerle ve/veya hayvanların bakım ve beslenmesiyle ve/veya hayvanların tutulduğu ve üretildiği yerler ile ekipmanlar ve aletlerle ilgilenen kişiler, yukarıdaki (9)’uncu fıkrada bahsedilen tüzükte yer alan koşulları taşıyorsa, | ||
| (G) | Hayvanlar, deney hayvanları için organize ve tescilli işletmelerden gelmişse. | ||
| (11) | Bu madde uyarınca ruhsat sahibi olan kişiler, yaptıkları tüm deneylerin kaydını tutar. | ||
| (12) | Her ruhsat sahibi, yaptığı deneylerle ilgili olarak istenecek ayrıntılı raporları 30 (otuz) gün içerisinde Komiteye sunar. | ||
| (13) | Bu madde uyarınca ruhsat sahibi olan kişilerin denetlenmesiyle ilgili usul ve esaslar, Bakanlıkça hazırlanıp Bakanlar Kurulunca onaylanacak ve Resmi Gazete’de yayımlanacak bir tüzükle düzenlenir. | ||
| (14) | Bu maddede belirtilen kurallara uymayan ruhsatlandırılmış kişilerin, ruhsat ve izinleri Bakanlık tarafından iptal edilir.
|
||
| 22. Hiçbir ruhsat sahibi, yapacağı deney izninde saptanan türden bir deney olmadıkça ve o izin koşulları uyarınca yapılmadıkça, derste göstermek amacıyla herhangi bir üniversite, fakülte, hastane, okul veya başka herhangi bir akademik kuruluşta herhangi bir deney yapamaz. | |||
