(ADL Özel)
Kıbrıs’ın kuzeyinde kamusal ulaşım hizmetlerinin yetersiz oluşu halkın ulaşım hakkına erişebilme anlamında çok büyük bir sorun. Şehir içi ulaşım hizmetleri özel şirketlere ya da belli başlı kent ve bölgelerde üniversite servislerine göre gerçekleşiyor. Bu servisler ise sefer sıkılığı ve sundukları güzergah bakımından ihtiyacı karşılayamıyor. Şehirler arası ulaşımda ise durum çok daha kötü. Küçük bir ülkede yaşıyor oluşumuz ve hane başına araba sayısının fazla olması kamusal ulaşım hizmetlerini her ne kadar çok da tartışılan bir konu haline getirmese de özellikle şehirler arası ulaşım hizmetleri tamamıyla özel şirketlerin elinde ve bu şirketler tekelleşmiş durumda!
Kıbrıs hali hazırda küçük bir ülke iken adanın bölünmüşlük durumu, Kıbrıslı Türk halkının gündelik yaşamında kullandığı bölgeyi daha da küçültüyor. Ancak buna rağmen ulaşım hizmetleri sıfıra yakın. Bu durum halkın büyük çoğunluğunu, ulaşım ihtiyacını kendi kişisel araçlarıyla karşılamak zorunda bırakıyor. Özellikle yurt dışından gelmiş öğrenciler ve arabası olmayan kişiler hariç şehir içi otobüs kullanımı çok düşük seviyelerde. Ancak bu durum nitelikli ve ucuz ulaşım hizmetlerinin yetersizliği ile doğrudan alakalı ve özellikle Lefkoşa’daki trafik sorununun da başlıca sebeplerinden biri. Kamusal ulaşım hizmetlerinin en yoğun kullanıldığı güzergahlar ise şehirler arasında.
Şehirler Arası Ulaşım Çok Büyük Sorun
Halkın mevcut koşullardan ötürü kamusal ulaşımı en yoğun kullandığı güzergah şehirler arası. Özellikle Lefkoşa’ya adanın geriye kalan kuzey kentlerinden her gün yüzlerce kişi işine gidebilmek için geliyor. İş bulmanın günden güne zorlaştığı bir ortamda çok geniş bir kesim yaşadığı kent ve bulduğu iş arası mesafeye bakmaksızın olabilecek her iş imkanının değerlendirmeye çalışıyor. Her gün yüzlerce belki binlerce insan Lefkoşa, Mağusa, Girne, Omorfo, İskele ve köyler arası mesafeleri kat ederek işine gitmeye çalışıyor. Bunun üstüne eğitim için yollara düşüp şehir ve bölge değiştiren öğrenciler de eklenince şehirler arası ulaşım binlerce insanın hayatını etkileyen bir konu halini alıyor. Ancak tablo ortadayken devletin ulaşım hakkına yönelik ilgisi yoktan farksız!
Şehirler Arası Ulaşım Tekellere Emanet, Hükümet İse Seyirci
Lefkoşa dışındaki bölgelerde işsizliğin daha hızlı arttığı koşullarda iş bulmak ve çalışmak için Lefkoşa’ya doğru bir kitle akışı yaratırken şehirler arası ulaşım da diğer kentlerden başkente doğru gidip-gelen bir güzergah da yoğunlaşıyor. Bir süre öncesine kadar farklı farklı şirketler olmasına rağmen ulaşım bedeli danışıklı bir şekilde belirleniyordu. Şirketler çoğunlukla aynı fiyatları belirliyorlardı. Ancak bir süre sonra Mağusa-Lefkoşa-Girne güzergahındaki şirketler tekelleşti ve durum halk için daha da kötüleşti. Bugün abone olmayan bir yolcunun Mağusa’dan Lefkoşa’ya gelmesi 9 TL. Yani bir kişinin gidiş dönüşü 18 TL’ye mal oluyor. Aynı mesafeyi her gün gidip gelen insanlar ise çoğunlukla abone oluyor. Abonelik koşullarında bir gidiş 7 TL, aylık gidiş-dönüş 22 iş günü üstünden ise 300 TL’ye mal oluyor. Ayrıca abonelik sisteminde her gün için ayrı bilet verilerek eğer otobüs kullanmadığınız bir gün olsa dahi o günün parası da şirket tarafından peşinen alınmış oluyor. Hükümetler ise bu durumla ilgili hiçbir somut değişiklik çabası içine girmiyor. Geçtiğimiz günlerde rekabet kurulu tarafından tekelleşen şirkete ceza kesilmesine rağmen aynı fiyatlar uygulanmaya devam ediyor.
Havaalanı seferleri de tekellerin elinde. İşsizliğin günden güne arttığı, çalışma koşullarının ise git gide kötüleştiği ve alım gücünün düştüğü bu ortamda halkın lehine bir değişiklik olmazsa, ulaşım hakkı halk için büyük bir sorun olma yolunda ilerliyor. Hükümetler ise hem oto galerilerini hem de tekelci otobüs şirketlerini rahatsız etmemek için nitelikli kamusal ulaşım hakkını bir gündem olarak bile görmemeyi sürdürüyor.
