Geçtiğimiz günlerde Yakın Doğu Üniversitesi’nin Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulu’nun hayata geçirildiğini basına açıklaması üzerine, “Dünya Yalnız Bizim Değildir Hareketi”, hayvan deneylerinin yasal olup olmadığı konusunda “bilgi edinme başvurusu”nda bulundu.
Başvuru sonrası Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı önünde basına açıklamalarda bulunan hayvan hakları savuncuları, “Kullanılacak ve aslıda acı çektirilerek öldürülecek olan hayvanların yaşam koşullarının iyileştirilmesi ve deneyleri eğitimli kişilerin yapması deney hayvanlarının kullanılması için haklı bir gerekçe midir?” diye sordu. Açıklamada, Hayvan Hakları Evrensel Beyannamesi’nin 8. ve 14.maddesine de atıfta bulunuldu.
“8)Hayvanlara fiziki ya da psikolojik bir acı çektiren deneyler yapmak hayvan haklarına aykırıdır. Tıbbi, bilimsel, ticari ve başkaca biçimlerdeki her türlü deneyler için de durum böyledir.
14)Hayvanları koruma ve savunma kuralları, hükümet düzeyinde temsil olunmalıdır. Hayvan hakları da insan hakları gibi yasayla korunmaktadır.”
Dünya Yalnız Bizim Değildir Hareketi, Yasaya göre Hayvan Refahı Danışma Komitesi’nin onayına ve Bakanlığın iznine bağlı olan ve ancak belli kriterlere göre izin verilebilecek olan hayvan deneyleri için gereken yasal işlemlerin yapılıp yapılmadığı hiçbir şekilde kamuoyuyla paylaşılmadığına dikkat çekti.
Hareket, Bilgi Edinme Hakkı Yasası’ndaki haklarını kullanarak yazılı olarak bakanlığa ilettikleri soruları basınla paylaştı.
Hareket temsilcilerinin Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı önünde okudukları açıklama şöyle;
Geçtiğimiz günlerde basın aracılığıyla haberdar olduğumuz, Yakın Doğu Üniversitesi’nin Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulu’nun hayata geçirilmesiyle ilgili durumdan rahatsızız. Çünkü bu, güya etik kurul vasıtasıyla hayvanlar üzerinde deneyler yapılması meşrulaştırılmaya, etik ve sempatik gösterilmeye çalışılmaktadır.
Bahsi geçen Etik Kurulu için yapılan açıklamada belirtilmiştir ki; “….kullanılacak hayvanların yaşam koşullarının deneyin özüne zarar vermeyecek şekilde iyileştirilmesi ve deneylerin sadece eğitimli ve Deney Hayvanları Kullanım Sertifikasına sahip araştırmacılar tarafından yapılması sağlanacaktır.”
Peki ya, kullanılacak ve aslıda acı çektirilerek öldürülecek olan hayvanların yaşam koşullarının iyileştirilmesi ve deneyleri eğitimli kişilerin yapması deney hayvanlarının kullanılması için haklı bir gerekçe midir?
Hayvan Hakları Evrensel Beyannamesi’nin 8. ve 14.maddesinde belirtilmektedir ki;
8)Hayvanlara fiziki ya da psikolojik bir acı çektiren deneyler yapmak hayvan haklarına aykırıdır. Tıbbi, bilimsel, ticari ve başkaca biçimlerdeki her türlü deneyler için de durum böyledir.
14)Hayvanları koruma ve savunma kuralları, hükümet düzeyinde temsil olunmalıdır. Hayvan hakları da insan hakları gibi yasayla korunmaktadır.
Dolayısıyla Hayvan Refahı Yasası’na uygun olsa da olmasa da, hayvanlar üzerinde deney yapılması hayvan haklarına aykırıdır. Kaldı ki bizler YDÜ’nün yaptığı veya yapmayı planladığı deneylerin Hayvan Refahı Yasası’nda belirtilen izin prosedürüne ve kriterlere de aykırı olduğu şüphesi içindeyiz.
Yasaya göre Hayvan Refahı Danışma Komitesi’nin onayına ve Bakanlığın iznine bağlı olan ve ancak belli kriterlere göre izin verilebilecek olan hayvan deneyleri için gereken yasal işlemlerin yapılıp yapılmadığı hiçbir şekilde kamuoyuyla paylaşılmamıştır. Bu sebeple, Hayvan Refahı Yasası’ndan sorumlu olan Tarım Bakanlığı’na, Bilgi Edinme Hakkı Yasası’ndaki hakkımızı kullanarak şu soruları yazılı olarak sorduk:
1) Yakın Doğu Üniversitesi’ne Bakanlığınız tarafından hayvan deneyi yapma ruhsatı ve/veya izni verilmiş midir? Verildiyse hangi tarihte, kimin ve/veya kimlerin imzasıyla verilmiştir? İzinde belirtilen deneyin amacı, süresi, yeri ve varsa diğer koşulları nedir?
2) Hayvan Refahı Danışma Komitesi’nin hayvan deneylerine izin veren olumlu bir görüşü var mıdır? Varsa bu karar hangi tarihte alınmıştır? Hangi üyeler toplantıya katılmıştır? Hangi üyeler ne şekilde oy kullanmıştır?
3) Kişilerin deney yapmak üzere ruhsatlandırılmasına, deneylerde kullanılmasına izin verilen hayvan türlerine, deney hayvanlarının genel bakımı ve barındırılmasına, deneylerde görev alan kişilerin eğitim ve öğretimine ilişkin yürürlükteki kurallar nelerdir? Yakın Doğu Üniversitesi’ne deney yapma izni ve/veya ruhsatı verilmiş ise Yakın Doğu Üniversitesi bu kurallara uymakta mıdır?
4) Yakın Doğu Üniversitesi’ne deney yapma izni ve/veya ruhsatı verilmiş ise, Yasa’nın 21’inci maddesinin (10)’uncu fıkrasında deney yapma izni verilmesi için (A)’dan (G)’ye kadar sayılan kriterlerin hangileri gerçekleşmiştir?
5) Basında deney yaptığını açıklayan Yakın Doğu Üniversitesi’nin hayvanlar üzerinde deney yapıp yapmadığı, yapıyorsa Yasaya, varsa Tüzüklere veya verilen iznin ve/veya ruhsatın koşullarına uygun olup olmadığı tarafınızdan en son ne zaman denetlenmiştir? Bu denetimde ne gibi bulgulara ve sonuçlara ulaşılmış ve ne gibi işlemler yapılmıştır?
YDÜ’nün 2015 yılından beridir deney hayvanları konusundaki ısrarcı duruşuna karşılık olarak, o dönemde olduğu gibi şimdi de Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı’nı Hayvan Refahı Yasası’nı doğru ve gerektiği gibi uygulamaya davet ediyoruz. Öte yandan, Yasa hakkında verdiğimiz değişiklik önerisinde de belirttiğimiz gibi, bu gibi hayvan deneylerinin ticari kurumların elinde bilimsel amaçlardan ziyade ticari amaçlara hizmet edeceği düşüncesiyle tamamen yasaklanması gerektiğini savunuyoruz.
Bakanlığın 15 gün içerisinde vermekle yükümlü olduğu yazılı cevabı basın ve kamuoyuyla paylaşacağımızı duyurur, hayvan severler olarak konunun takipçisi olacağımızı belirtiriz.
Dünya Yalnız Bizim Değil Hareketi
