Hasta ve hasta yakınlarının yüksek menfaatini korumak ve hasta haklarının ülkemizde yasallaşması için mücadele eden Evrensel Hasta Hakları Derneği (EHHD) bu yıl 5-6 Mayıs 2021 tarihinde çevrimiçi bir konferansla gerçekleştirilecek olan Avrupa Hasta Hakları günü vesilesiyle bir bildiri yayınladı. EHHD yayınladığı bildiride Kıbrıs’ın kuzeyinde hasta hakları yasa tasarısının yıllardır bekletilmesinin yarattığı sorunlara dikkat çekti.
Bu yılki Avrupa Hasta Hakları Günü dünyayı etkisi altına alan Covid-19 pandemisi nedeniyle çevirimiçi bir konferansla gerçekleştiriliyor. Konferansın bu seneki konusu ise sivil toplumun ve hasta hakları konusunda savunuculuk yapan gruplar güçlü bir sağlık sistemi oluşturulmasındaki rolüne odaklanıyor. 2002’den bu yana hasta haklarının yasallaşması için savunuculuk faaliyetleri yürüten tek dernek olan EHHD, yürüttüğü Hastanın Sesi II projesiyle hem pandemi öncesi, hem de pandemi sonrası sağlık sisteminin güçlendirilmesi için yasal zeminin önemine dikkat çekiyor.
Pandeminin ölçülemeyen yıkımı ve görünmez mağdurları
Bugün itibariyle 3.13 milyon insanın hayatına mal olan pandemi, hastalığa yakalanıp iyileşen yüzbinlerce kişide de kalıcı sağlık sorunları bırakmıştır. Bunlar rapor edilip ölçülebilen bilançolar olsa da, güçlü sağlık sistemine sahip olmayan, veya pandemi ile mücadelede koruyucu önlemleri etkin bir biçimde planlayamayan birçok ülkede Covid dışı hastalar hayatlarını kaybetmiş, veya tedaviye erişemedikleri için sağlıkları ciddi şekilde zarar görmüştür. Ülkemizde ise kamusal sağlık hizmetlerinin kangrenleşmiş altyapı ve kaynak sorunları pandemi ile birlikte katlanmış, Covid dışı rahatsızlıklardan dolayı sağlık hizmeti alma ihtiyacı duyan hastalar ciddi şekilde mağduriyet yaşamıştır. Bu süreçte EHHD ve sağlıkta örgütlü birçok dernek ve sendika, bu sorunlara dikkat çekmiş ve sağlıkta hak temelli ulusal bir planın olmayışının tehlikeleri konusunda uyarılar yapmıştır.
Hasta Hakları Yasası yürürlükte olsaydı…
Sağlık sisteminin iyileştirilmesi, hasta odaklı, adil ve eşit bir düzenlemeyi de beraberinde getirecek olan Hasta Hakları Yasası, 19 yıldır ötelenmektedir. Hasta Hakları yasası olmayan ülkemizde ise yetkililer sorumluluklarını yerine getirme konusunda üzerlerinde yeterli bir yasal yaptırım baskısı hissetmemektedirler.
Hasta hakları yasa tasarısı yürürlükte olsaydı; asli görevi kamusal sağlık hizmetlerini güçlendirmek olan yetkililere sorumluklarını yerine getirmedikleri durumlarda yasal yaptırımlar söz konusu olabilecekti.
Özellikle içinde bulunduğumuz pandemi döneminde herkesin potansiyel hasta olması, tedaviye erişim, koruyucu tedbirlerin alınması (aşılanma vb.) ve mahremiyet haklarının ihlali oldukça artmıştır.
Koruyucu tedbirlerin alınması ve tedaviye erişim hakkının güvence altında tutulması için hem covid hastalarının, hem kronik hastaların hak talepleri, hem de koruyucu önlem olarak bilimsel ve adil aşılama programının yasal dayanağı da güçlenmiş olacaktı.
Hasta hakları yasasının olmadığı durumlarda bir hak ihlali söz konusu olduğunda, hele ki anayasal hak olan sağlık hakkının ihlalinde yasal olarak hak aramak mümkündür. Ancak hasta hakları yasa tasarısı, halihazırda farklı yasa, tüzük ve yönetmeliklerde belirlenmiş olan kapsamın dışında da haklar olduğunu ve toplumun bu haklar konusunda da talepkar olmasının önünü açacak maddeler içermektedir. Bu yönüyle Hasta Hakları Yasa tasarısı, çağdaş, adil, erişilebilir kamusal sağlık hizmetinin neleri içermesi gerektiği konusunda kapsamlı bir rehber niteliğindedir. Bu nedenle, tüm paydaşların ortak bir şekilde sahip çıkması gereken hasta hakları yasa tasarısı ülkemizdeki sağlık sisteminin gelişmesi, çağdaş ve adil bir şekilde hizmet sunması için hayati önem taşımaktadır.
Bu çağda Hasta Hakları Yasamızın olmayışı bir UTANÇTIR!
Avrupa’da 27 ülkede ve Türkiye’de hastaların hakları yasa ve tüzüklerle korunmaktadır…
EHHD olarak bizler, hemen şimdi Hasta Hakları Yasası istiyoruz!
Bizler Yasa taslağının mecliste görüşülmesi için Hükümeti ivedilik almaya,Meclis Komitesinde görüşülecek yasa taslağının geliştirilmesi için Paydaşlarımızı işbirliğine davet ederiz.
Hasta Hakları yasa tasarısı için; http://bit.ly/hastahaklariyasasi
